Luter w dziełach

Luter był niezwykle płodnym pisarzem. Pisał po łacinie i niemiecku. Stworzył ponad 680 różnych dzieł, nie licząc listów, oraz tłumaczenia Pisma Świętego. Były to dzieła bardzo różnorodne, od krótkich pism, po obszerne kilkuset stronicowe dzieła. Tematyka dzieł jest także zróżnicowana: od wykładów akademickich na temat ksiąg biblijnych (na przykład Księgi Psalmów, czy Listu do Rzymian), przez Katechizmy, traktaty, pisma przedstawiające postulowane przez niego zmiany w Kościele, tezy dysput akademickich, pisma interwencyjne na aktualne tematy, dzieła polemiczne, aż po liczne kazania.

Pisma te już za życia Reformatora cieszyły się ogromną popularnością, a dzięki sojuszowi Reformacji z jeszcze świeżym, przełomowym wynalazkiem druku rozprzestrzeniały się szybko.

Te ponad 680 dzieł do 1546 roku, to jest roku śmierci Reformatora, miały 3897 znanych nam dziś wydań. Jeśli przyjmiemy, że każde z nich drukowano w nakładzie 1000 egzemplarzy to daje prawie 4 miliony wydanych egzemplarzy pojedynczych pism Reformatora i ich zbiorów, a to tylko do jego śmierci. Już za życia Reformatora zaczęto przygotowywać wydania zbiorcze jego pism. Pierwsze z takich wydań było dziełem bazylejskiego drukarza Johanna Frobena, powstało w 1518 roku i obejmowało dotychczasowy dorobek Lutra w języku łacińskim. Natomiast pierwsze wydanie zbiorcze pism niemieckich ukazało się już w 1520 roku i było dziełem także drukarza z Bazylei, Andreasa Crantandera.

Podział wydań na pisma niemieckie i łacińskie utrzymywał się aż po wiek XIX. Kolejne zbiorcze wydania ukazywały się z różnych okazji. Na przykład powodem powstania wydania altenburskiego z lat 1661-1664 był fakt, że większość egzemplarzy wcześniejszych wydań została zniszczona w trakcie wojny 30-letniej. Także jubileusze związane z Reformacją były powodem opracowywania nowych edycji dzieł Lutra. Tak było z wydaniem Erlangeńskim, które ukazywało się w latach 1826-1857, którego powstanie powiązane było z obchodzonym w 1817 roku 300-leciem Reformacji. Najważniejsze zaś i do dziś traktowane jako podstawowe i najlepiej opracowane wydanie krytyczne to tzw. Weimarana, czyli Weimarskie Wydanie dzieł Lutra. Powstało z inicjatywy berlińskiego teologa Karla Schneidera, który planował je już w 1853, jednak do ukazania się go doprowadził dopiero uczeń Schneidera Joachim Karl Friedrich Knaake.

Prace pod patronatem cesarza niemieckiego rozpoczęto w 1881 roku, a w 1883, w roku 400. rocznicy urodzin Lutra, ukazał się pierwszy tom. Weimarana (WA) składa się z czterech działów i składa się z: części poświęconej chronologicznie ułożonym pismom Lutra (57 tomów), niemieckiemu tłumaczeniu Biblii – WA Deutsche Bibel (10 tomów), „Mowom stołowym” – WA Tischreden (6 tomów), oraz korespondencji Lutra – WA Briefwechsel (11 tomów). W sumie licząc podtomy i tomy zawierające indeksy daje to ponad 100 średnio ponad 500-stronicowych woluminów. Wydanie Weimarskie jest do dziś podstawą dla badań nad Lutrem, a także dla tłumaczeń Pism Lutra, w tym także na język polski.

95 tez pobierz PDF
Artykuły szmalkaldzkie pobierz PDF
Duży Katechizm pobierz PDF
Mały Katechizm pobierz PDF
O Niewolnej Woli pobierz PDF
O Wolności Chrześcijańskiej pobierz PDF
O Zwierzchności Świeckiej pobierz PDF
Pismo Do Chrześcijańskiej Szlachty pobierz PDF