W dniach 12-16 maja odbyła się w Miśni (Meissen, Saksonia) europejska konferencja Komisji ds. Kobiet w Kościele i Społeczeństwie Światowej Federacji Luterańskiej, na którą przybyło 36 delegatek i delegatów z 13 krajów Europy. 

Celem konferencji było spotkanie osób reprezentujących trzy europejskie regiony, przedstawienie projektów towarzyszących obchodom 500-lecia reformacji oraz wymiana doświadczeń w zakresie wprowadzania Polityki Sprawiedliwości Płci ŚFL. Z ramienia kierownictwa ŚFL w spotkaniu uczestniczyły ks. dr Elaine Neuenfeldt, Sekretarz Komisji ds. Kobiet w Kościele i Społeczeństwie ŚFL oraz ks. dr Eva-Sibylle Vogel-Mfato, Sekretarz regionalny dla Europy w Departamencie Misji i Rozwoju ŚFL. Wśród delegatów znaleźli się również pani biskup Solveig Lara Gudmundsdottir z Islandii, ks. Thomas Schollas, komisarz ds. równości płci Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła w Północnych Niemczech oraz osoby świeckie i duchowne reprezentujące ewangelickie kościoły i organizacje kobiece w Europie.

Osoby reprezentujące Kościoły ŚFL z trzech europejskich regionów przedstawiły postaci kobiet zaangażowanych w życie kościołów ewangelickich w Europie od reformacji do czasów współczesnych. Znalazły się wśród nich głównie osoby mniej znane, wcześniej niezauważone: Argula von Grumbach, Katherina Zell, Anna Wazówna, ks. Laine Villenthal, Anna Irbe, Mariya Kayava i wiele innych, które dokonywały reformacji i zmian w krajach i miejscach, w których żyły. Postacią kluczową podczas spotkania była jednak Elisabeth von  Rochlitz, księżniczka Hesji zaangażowana w propagowanie idei reformacji i działająca na rzecz pojednania pomiędzy stronami konfliktu w wojnie szmalkaldzkiej, której poświęcona była wystawa w zamku Rochlitz „Historia silnych kobiet. 500 lat reformacji” zwiedzona przez uczestniczki konferencji w obecności kuratorów muzeum, dr Simony Schellenberger oraz dra Dirka Welicha.

W każdym z regionów trwają projekty, w których poszukuje się aktywnych ewangeliczek, które uczestniczyły i uczestniczą w procesie reformacji do dzisiaj. Powstają strony internetowe, publikacje, kartki pocztowe i inne materiały, które pozwalają poznać dotąd niepublikowane biografie wybitnych europejskich ewangeliczek szerszemu odbiorcy.

Ważnym elementem spotkania były rozmowy na temat zatwierdzonej w czerwca 2013 roku Polityki Sprawiedliwości Płci ŚFL. W poszczególnych regionach trwają rozmowy na temat dokumentu, niektóre kraje, w tym m.in. Polska pracują nad tłumaczeniem dokumentu, aby wziąć udział w dyskusji. Polityka jest obowiązująca dla Biura Wspólnoty Kościelnej oraz innych struktur zarządzających ŚFL, kościoły członkowskie są natomiast zaproszone do dyskusji, ale pozostają niezależne w kwestii realizacji postulatów zawartych w polityce. Celem polityki jest wspieranie sprawiedliwości płci, podkreślanie równości i godności kobiet i mężczyzn. Tak rozumiana równość nie oznacza, że kobiety i mężczyźni są tacy sami, ale że ich możliwości, prawa i odpowiedzialność nie zależą od tego, czy urodzili się kobietami czy mężczyznami. Sprawiedliwość Płci nie dotyczy tylko kobiet i praw kobiet, ale wyraża potrzebę wsparcia obu płci i ukazania ich relacji w nowym świetle. Polityka oparta jest na fundamencie biblijnym oraz założeniach teologii luterańskiej, której głównym przesłaniem jest usprawiedliwienie z łaski przez wiarę. Usprawiedliwienie Boga dotyczy stworzonych na obraz Boga mężczyzn i kobiet, bez względu na to kim są i czego dokonali, jest ono bowiem darem łaski Bożej. Spotkanie pokazało w jaki sposób poszczególne regiony realizują postulat sprawiedliwości płci, na jakie napotykają problemy i przed jakimi stają wyzwaniami.

Wnioskiem płynącym ze spotkania jest myśl nawiązująca do reformacyjnego hasła Ecclesia Reformata et Semper Reformanda. Reformacja, która została zapoczątkowana blisko 500 lat temu, nie jest procesem zakończonym. Przy okazji jubileuszu nadarza się okazja, by podkreślić wkład kobiet w rozwój Kościoła i jego reformowanie się przez ostatnich 500 lat. Projekt ŚFL „Kobiety w ciągle trwającej reformacji” nie pyta tylko o przeszłość, nie tylko nazywa i rozpoznaje ważne dla ewangelicyzmu kobiety ale podejmuje próbę refleksji nad rolą kobiet w przeszłości i współcześnie, ukazując ich zaangażowanie i nazywając trudności jakich doświadczały w Kościele i społeczeństwie. Wśród tych trudności wymienić można m.in. kwestię ordynacji kobiet, godzenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi czy problem nieobecności kobiet na wyższych stanowiskach kościelnych. Kościół nadal wymaga przekształceń, zmian, odnawiania. Zadaniem, które postawili sobie uczestnicy konferencji jest ponowne opowiadanie historii reformacji, pozwalające odkryć i zauważyć ważne kobiety niosące ideę odnowy i reformacji do czasów współczesnych. W konsekwencji pozwoli to na odnotowanie roli jaką odegrali w historii ewangelicyzmu zarówno mężczyźni jak i kobiety i szersze spojrzenie na ich zaangażowanie współcześnie.

Za organizację konferencji odpowiadała Kathrin Wallrabe, sekretarz do spraw równości płci Ewangelickiego Kościoła Saksonii, dr Kerstin Schimmel, kierownik naukowy Ewangelickiej Akademii w Miśni oraz regionalne koordynatorki WICAS: Agnieszka Godfrejów-Tanogórska z Polski (Europa Środkowo-Wschodnia), Synöve Hinnaland-Stendal z Norwegii (Europa Północna) oraz Julia Lersch i Ulrike Hansen z Niemiec (Europa Zachodnia).

Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska

Wojna jest grzechem – oświadczenie po konferencji w Meiβen

W obliczu targających współczesnym światem licznych konfliktów, które zbierają krwawe żniwo m.in. na Ukrainie, w Syrii oraz w Sudanie, kobiety stowarzyszone w międzynarodowej sieci WICAS (Biura ds. Kobiet w Kościele i Społeczeństwie) Światowej Federacji Luterańskiej zwracają się z apelem o pokojowe rozwiązywanie konfliktów oraz godne traktowanie przeciwników.

Rozwinięcie:

Ludzie różnych ras, różnej płci i w różnym wieku wszyscy są stworzeniami Bożymi. W myśl sprawdzonej i skutecznej metody stosowanej już przez Lutra, różne poglądy i przekonania należy omawiać w ramach pełnego poszanowania dialogu i dążyć do wspólnych rozwiązań.

Zorganizowana w Miśni (Saksonia) konferencja daje nam wszelkie podstawy, by sądzić, że pokojowe przemiany w społeczeństwie są możliwe. Tak właśnie stało się np. wtedy, gdy kobiety i mężczyźni zgromadzeni pod jednym dachem Kościoła, swym pokojowym nastawieniem, duchem pojednania i poszanowaniem dla idei Stworzenia wspólnie doprowadzili do upadku muru berlińskiego i zjednoczenia Niemiec w jedno, demokratyczne państwo.

Zapobieganie wojnom i przemocy często pozostaje niezauważone. Historiografia zajmuje się wyłącznie wojnami i zwycięstwami widzianymi oczyma mężczyzn. Tymczasem wojna jest grzechem, a świadome tego kobiety usilnie starały się i starają się wojnom zapobiegać. Uczestniczki konferencji wspólnie omawiały biografie silnych kobiet, które na przestrzeni wieków dokonywały rzeczy niezwykłych. Jedną z nich była Elisabeth von Rochlitz (miasteczko Rochlitz leży nieopodal Miśni – przyp. tłum.), która umiejętnie dążyła do zakończenia wojny szmalkaldzkiej, głównej przyczyny podziałów w jej rodzinie. Niestety, rzeczywisty udział Elisabeth w szerzeniu Reformacji do dziś nie został zbadany – w jej czasach opinie wyrażane przez kobiety określano mianem „czczej paplaniny”.

Tymczasem, kobiece oblicze Reformacji powinniśmy odkrywać wciąż na nowo, zwłaszcza, że proces reformowania Kościoła i społeczeństwa trwa nadal. Co należy zrobić, aby Kościół i społeczeństwo rządziły się zasadami sprawiedliwości? Pytanie o sprawiedliwość społeczną pochodzi z samego serca Ewangelii. Urzeczywistnianie idei sprawiedliwych relacji między płciami odbywa się na różnych płaszczyznach – od pytania o pamięć historyczną po konkretne działania mające na celu wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn. Przeniknięta duchem Ewangelii wizja przyjaznego, sprawiedliwego świata jest jak najbardziej konkretna i możliwa do realizacji.

Tłumaczenie: ks. Krystyna Kwarciak