– Luter nie był świętym, lecz pełnokrwistym człowiekiem, którego historii nie ma potrzeby wybielać – powiedział prof. Zbigniew Pasek z AGH w Kościele Adwentystów Dnia Siódmego w Krakowie. O reformacji dyskutowali naukowcy, ksiądz oraz pastor – wszystko z okazji 500-lecia reformacji, która przypada 31 października.

– Pisma Lutra zabronione były również w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim – rozpoczął konferencję „Reformacja  500 lat po Lutrze – czy ma znaczenie w XXI wieku” ks. dr Roman Pracki, proboszcz lokalnej parafii ewangelicko-augsburskiej. Przybliżył historyczne tło Reformacji, zwracając uwagę na jedno z jej głównych osiągnięć: tłumaczenie Pisma Świętego na języki narodowe, co rozwinęło nie tylko religijność, ale stało się też niejako „elementarzem do czytania”, wpływającym na rozwój języków. Rozważania o kulturze kontynuował później prof. Pasek, słynny badacz protestantyzmu i nowej duchowości związany z Akademią Górniczo-Hutniczą i Uniwersytetem Jagiellońskim: – Reformacja podjęła postulat humanizmu, aby powrócić do źródeł – przypomniał.

Dyskusji w krakowskiej parafii Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego słuchała 150-osobowa widownia. Już wkrótce na kanale „adwentysci.krakow.pl” na portalu YouTube pojawią się wszystkie nagrania

Luter antysemita?

Wśród pytań nie zabrakło tych o antysemityzm Lutra. – Był on pełnokrwistym człowiekiem – stwierdził Pasek. – Nie ma co ukrywać jego ciemnych stron, bo historia je pokaże. Luter był człowiekiem i nie był wolny od wad. Jego postać nie musi być traktowana jako święta – powiedział. – Przecież to jest ewangeliczna myśl – kto jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci kamieniem – dodał dr Andrzej Serafin z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Dwa tygodnie wcześniej Serafin był sekretarzem konferencji „Marcin Luter i jego filozofia”, której wyniki przedstawił podczas swojego wystąpienia.

– Jeszcze Reformacja nie zginęła, póki my żyjemy! – żartobliwie zaapelował Mirosław Harasim z Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Ten publicysta, autor książek o Lutrze i dyrektor Wydawnictwa Znaki Czasu przypomniał reformacyjne zasady: tylko Pismo, tylko wiara, tylko łaska. Zasady, które nie mogły podobać się ówczesnemu Kościołowi katolickiemu, który wciąż sprzedawał odpusty i głosił naukę o nieomylności papieża.

– Dyskusja, w której wybrzmiały różne spojrzenia, stała na wysokim poziomie, szkoda tylko, że trwała tak krótko – podkreślali słuchacze. Wszyscy prelegenci musieli zmierzyć się z pytaniami nie tylko adwentystycznego pastora Dariusza Lazara, ale również publiczności i internautów (używających hasztagu #Luter500).

Podział chrześcijaństwa i Reformacja dzisiaj

– Do takich podziałów jak Reformacja dochodziło wielokrotnie, choć ten był największy. Czy podziały są konieczne? Nie są. Zawsze niszczą to, co jest istotą Kościoła. Ale mówiąc o podziale w czasach Lutra – on nie chciał podziału. Chciał reformować. Pytanie, z jakim musiano się wtedy zmierzyć, to co jest lepsze: podzielić się, czy nie – twierdzi Harasim.

Ks. Pracki, który bierze udział w bilateralnych rozmowach ekumenicznych, zaryzykował tezę, że z uwagi na różnice teologiczne do pełnego zjednoczenia chrześcijan dojdzie dopiero wtedy, gdy na ziemię powróci Jezus Chrystus. – Podziały są nie tylko sporem o autorytet, ale o prawdę, o dogmat – potwierdził dr Serafin. – Wielkie Kościoły nie pękają dziś ze względu na teologię, ale pytania, które różnicują chrześcijan: rolę płci i kapłaństwo kobiet, homoseksualizm, bioetykę – stwierdził natomiast prof. Pasek.

Salwy śmiechu wywołała odpowiedź luteranina na pytanie, czy chciałby Marcina Lutra w swoim Kościele lub parafii. Stwierdził, że takich reformatorów ma aż za wiele. – Nie jestem Marcinem Lutrem – odparł natomiast na wątpliwość moderatora, czy Luter-buntownik pewne rzeczy oceniłby tak samo, jak ksiądz.

– Kościoły protestanckie w swe działania mają wpisaną Reformację. Czy wszystko udało nam się odkryć? Zapewne nie. Wciąż istnieją też pola podziału. To warte jest – jeśli nie oprotestowania – to przynajmniej dyskutowania – zaapelował Harasim.

– Nie powinniśmy być w Kościele, w którym czujemy się buntownikiem, adwersarzem. Musimy czuć się w Kościele dobrze. Musimy mieć odwagę znaleźć wspólnotę, której potrafimy być częścią, być w jednym ciele Chrystusowym. Wykonajmy ten trud – powiedział filozof, dr Serafin.

– Nie należy zapominać o tym, co wspominał Luter. Nie można pominąć człowieka. Jeśli chcesz reformować Kościół, zacznij reformować samego siebie. Reformacja powinna się rozpocząć w każdym z nas. W relacji z Panem Bogiem i oddawaniu charakteru Chrystusa – zakończył Harasim.

tekst: Michał Rakowski
zdjęcia: Grzegorz Sroga