| Imię i nazwisko: | Marcin Luter |
| Data i miejsce urodzenia: | 10 listopada 1483, Eisleben |
| Imiona rodziców: | Hans, Margarete |
| Adres: | Wittenberga, Czarny Klasztor |
| Rodzina: | żona Katarzyna, z domu von Bora 3 córki: Elisabeth, Magdalene, Margarete 3 synów: Johannes, Martin, Paul |
| Data i miejsce śmierci: | 18 lutego 1546, Eisleben |
WYKSZTAŁCENIE
18/19 października 1512: promocja na doktora teologii
1509: zdobycie tytułu bakałarza biblistyki i sententiarusa
październik 1508: przenosiny do Wittenbergi, dalsze studia tamże
1507-1508: studia teologiczne w klasztorze erfurckim
1505-1507: przygotowanie do święceń kapłańskich w zakonie, zakończone przyjęciem święceń 3 kwietnia 1507
17 lipca 1505: przerwanie studiów na wydziale prawa, wstąpienie do klasztoru augustianów eremitów w Erfurcie
1501-1505: studia na wydziale atrium, zakończone egzaminem magisterskim i rozpoczęciem studiów na wydziale prawa
1501: immatrykulacja na uniwersytecie w Erfurcie
1498-1501: szkoła łacińska w Eisenach
1497: szkoła katedralna w Magdeburgu
1488-1496: szkoła miejska w Mansfeld
DOŚWIADCZENIE:
1544 „Postylla domowa”, pismo „Krótkie wyznanie o świętym sakramencie przeciw marzycielom”
1539 pismo „O soborach i Kościołach”
grudzień 1536 „Artykuły Szmalkadzkie”
1535-1546 dziekan wydziału teologicznego w Wittenberdze
1534 pierwsze wydanie pełnego tłumaczenia Biblii z hebrajskiego i greckiego na język niemiecki
1529 udział w marburskim dialogu religijnym, mającym za cel pojednanie wittenberskiego i szwajcarskiego nurtu Reformacji – zakończony niepowodzeniem ze względu na brak zgody co do rozumienia Wieczerzy Pańskiej
4 maja 1529 publikacja „Dużego Katechizmu”
marzec 1529 publikacja „Mały Katechizm”
1528 pismo „Wyznanie o Wieczerzy Pańskiej” – ważny głos w sporze o Wieczerzę Pańską
listopad/grudzień 1525 pismo „O niewolnej woli” – głos w sporze z Erazmem z Rotterdamu na temat wolności woli ludzkiej
kwiecień/maj 1525 pisma w sprawie wojny chłopskiej: „Napomnienie do pokoju w odpowiedzi na dwanaście artykułów chłopstwa” oraz „Przeciw morderczym i zbójeckim bandom chłopskim”
1525 ślub z Katarzyną von Bora
IX 1522 tłumaczenie Nowego Testamentu na język niemiecki ukazuje się drukiem
grudzień 1521-luty 1522 w Wartburgu, w ukryciu, tłumaczenie Nowego Testamentu z języka greckiego na niemiecki
maj 1521-marzec 1522 uwięzienie na rozkaz Fryderyka Mądrego, jako junker Jörg, na zamku w Wartburgu
maj 1521 edykt wormacki – nakaz banicji z Rzeszy
17-18 kwietnia 1521 obrona poglądów, przesłuchanie przed cesarzem Karolem V i Sejmem Rzeszy w Wormacji
3 stycznia 1521 papież Leona X wydaje ekskomunikę
10 grudnia 1520 Wittenberga, oficjalne zerwanie z Rzymem – spalenie bulli „Exsurge Domine” wraz z kodeksem prawa kanonicznego przed bramą Elsterską
1520 pisma programowe: „Do chrześcijańskiej szlachty narodu niemieckiego”, „O niewoli babilońskiej Kościoła”, „O wolności chrześcijanina”
27 czerwca – 16 lipca 1519 Lipsk, dysputacja z Johannesem Eckiem
12-14 października 1518 Augsburg, obrona stanowiska, przesłuchanie przed legatem papieskim kardynałem Kajetanem na Sejmie Rzeszy
kwiecień 1518 Heidelberg, dysputacja heidelberska – obrona poglądów na forum kapituły niemieckiej prowincji augustianów
31 października 1517 przybicie 95 tez przeciw odpustom na drzwiach Kościoła zamkowego w Wittenberdze – początek Reformacji
od 1511 wykładowca biblistyki na Uniwersytecie w Wittenberdze
1510/1511 podróż do Rzymu w sprawach zakonnych
UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE:
– kreatywność teologiczna – stworzenie bazy teologicznej do odnowy Kościoła Zachodniego w XVI wieku.
– ogromne doświadczenie kaznodziejskie.
– wybitne zdolności prowadzenia polemik
– biegła znajomość języków: łacina, greka, hebrajski.
ZAINTERESOWANIA:
– prowadzenie dysput przy stole – efekt: tzw. „Mowy stołowe” („Tischreden”)
– muzykowanie
– śpiew
CECHY OSOBOWE:
– odwaga
– nieustępliwość w obronie swoich przekonań
– porywczość i otwartość na ludzi
– konsekwencja.
SUKCESY:
– rozpoczęcie dzieła odnowy Kościoła Zachodniego
– renesans teologii, której centrum jest Chrystus ukrzyżowany
– przetłumaczenie Biblii na język niemiecki oraz pośrednio wkład w rozwój literatury „narodowej” w całej Europie, a także innych dziedzin kulturalnej, w tym muzyki.
PORAŻKI:
– początkowo niejasny stosunek do buntów chłopstwa z roku 1525, zakończony wezwaniem książąt do przelewu krwi chłopskiej aż do przywrócenia pokoju.
– sprawa spowiedzi księcia Filipa Heskiego w 1539 r., zła rada powodem bigamii księcia
– zdecydowanie negatywny stosunek do narodu żydowskiego wyrażany wielokrotnie w różnych pismach i kazaniach, np.: „O Żydach i ich kłamstwach” z 1543 roku.
