W Eisleben, gdzie urodził się i zmarł reformator Kościoła ks. Marcin Luter, został ponownie otwarty Dom Śmierci Lutra. Nie jest to oryginalnie zachowany budynek i prawdopodobnie również lokalizacja obiektu nie jest prawidłowa. Jednak Dom Śmierci Lutra to nie „sanktuarium” na cześć reformatora, ale pamiątką dziejów reformacji i miejsce, ukazujące stosunek reformacji do tajemnicy umierania i śmierci.
Uroczyste otwarcie odbyło się 1 lutego 2013 r. Gruntowny remont, trwający dwa lata, został przeprowadzony dzięki środkom państwowej fundacji, zajmującej się opieką nad historycznymi miejscami związanymi z reformacją. Udało się powiększyć przestrzeń wystawową z 200 na 450 metrów kwadratowych.
Domniemany Dom Śmierci Lutra to przede wszystkim spotkanie z historią, a raczej z końcem kluczowego etapu w dziejach XVI-wiecznej reformacji. Jednak eksponaty prezentowane w obiekcie nie koncentrują się tylko na Lutrze, choć duża część przedmiotów związana jest z ostatnimi chwilami życia niemieckiego teologa, w tym szczególnie maska twarzy Lutra wykonana tuż po jego śmierci. Wystawa podejmuje ponadto niezwykle złożony, ale i wciąż inspirujący temat ars moriendi (sztuka umierania) w późnym średniowieczu, a także zagadnienia eschatologiczne – śmierci i życia wiecznego – z perspektywy reformacyjnej.
Śmierć Lutra
Najważniejsze relacje, dotyczące śmierci reformatora pochodzą od naocznych świadków wydarzeń w lutym 1546 roku – ks. Justusa Jonasa oraz ks. Michaela Coeliusa. 17 stycznia 1546 roku Luter wygłosił ostatnie kazanie w kościele miejskim NMP w Wittenberdze, od którego rozpoczęła się jego reformacyjna i kaznodziejska działalność. Wraz z trzema synami udał się do Eisleben, gdzie miał pośredniczyć w zawarciu ugody między skłóconymi członkami rodziny szlacheckiej w Mansfeld. Luter przybył do Eisleben 28 stycznia. Znacznie przyczynił się do osiągnięcia porozumienia, choć w końcowej fazie rozmów już nie miał siły uczestniczyć. W kościele świętego Andrzeja zdążył jeszcze wygłosić cztery kazania. Jednak postępująca choroba wieńcowa uniemożliwiła normalne funkcjonowanie. Ciężkie napady dławicy piersiowej i powikłania wywołane najprawdopodobniej zawałem serca doprowadziły do zgonu Lutra 18 lutego ok. 2:45. Ciało zmarłego zostało przeniesione do kościoła św. Andrzeja, gdzie odbyło się nabożeństwo przy trumnie z kazaniem ks. Jonasa. Później trumnę (z postojem w Halle) przetransportowane do Wittenbergii.
Kazanie pogrzebowe w Kościele Zamkowym wygłosił ks. Johannes Bugenhagen, spowiednik Lutra oraz Reformator Danii i Pomorza, a okolicznościowe przemówienie Filip Melanchton, bliski współpracownik Lutra. Reformator został pochowany pod amboną.
sterbehaus