Czas Pasyjny (Wielki Post) po ewangelicku

Dzień Pokuty i Modlitwy (tzw. Środa Popielcowa) rozpoczyna w Kościele Ewangelicko-Augsburskim CZAS PASYJNY, będący 40-dniowym okresem przygotowującym do Pamiątki Śmierci Jezusa Chrystusa (Wielki Piątek) oraz Święta Zmartwychwstania Pańskiego.

Zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie znajdujemy wiele fragmentów mówiących o czasie pokuty, postu i nawrócenia (por. 2 Mż 34,28; Joz. 5,6; Jl 2,12-17; Jon 3,4; Mk 1,3; Mt 4,2; Łk 4,1).

Już od II wieku znana była w Kościele chrześcijańskim praktyka postna, która rozpoczynała się na dwa dni przed Wielkanocą. W III wieku czas postu rozciągnięto na Wielki Tydzień, a w IV wieku Sobór w Nicei (325) zadecydował, że Wielkanoc poprzedzać będzie 40-dniowy post, który był również czasem pokuty dla osób ponownie przyjmowanych do Kościoła w Wielki Czwartek lub przygotowujących się do przyjęcia Chrztu Świętego.

W duchowości i teologii luterańskiej Czas Pasyjny ma szczególne znaczenie, ponieważ kieruje uwagę Kościoła ku Ukrzyżowanemu Zbawicielowi, który z bezwarunkowej miłości do człowieka przyszedł na świat dla naszego zbawienia i wyzwolił ludzkość od niewoli grzechu i wiecznej śmierci. Tajemnica Krzyża i Odkupienia, zbawienia człowieka z łaski przez wiarę w Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego Chrystusa, stanowi centralny nerw ewangelickiej duchowości, dlatego też tak mocno podkreślany jest Czas Pasyjny i najwyraźniej różni się on w liturgii od pozostałych okresów roku kościelnego.

Czas Pasyjny w liturgii

W Kościele Ewangelicko-Augsburskim każda niedziela pasyjna posiada nazwy łacińskie pochodzące od pierwszych słów łacińskiego introitu: Invocavit, Reminiscere, Oculi, Laetare, Judica oraz Palmarum (Palmowa).

W antyfonach liturgicznych opuszcza się w czasie pasyjnym „Alleluja” i śpiewa się „Amen.” W liturgii wstępnej zamiast Gloria in excelsis (Chwała Bogu na wysokościach) śpiewa się stary hymn Aufer a nobis (Zgładź, o Panie Boże wszystkie grzechy oraz nieprawości nasze).

Zmieniane są również nakrycia ołtarzowe. W wielu parafiach luterańskich odprawiane są tygodniowe nabożeństwa pasyjne, które wprowadzają wiernych w historię Męki Pańskiej – nabożeństwa te stanowią ewangelicką formę Drogi Krzyżowej.

Postanowienia pasyjne i post

Od kilku lat w okresie Wielkiego Postu Kościół luterański w Polsce organizuje akcję „7 tygodni bez” (www.7bez.cme.org.pl), zachęcającą do pokuty i nawrócenia.

W Kościele Ewangelicko-Augsburskim nie ma obowiązku zachowywania postu, jednak każdy kto chce i tego potrzebuje, może postu przestrzegać.